پاسخ به ابهامات جنگ - علل شروع جنگ نفت‌کش‌ها و تأثیر آن بر اقتصاد ایران
ایران در خلیج فارس، به جز رویارویی با آمریکا مشکل دیگری به نام جنگ نفت‌کش‌ها را نیز در مقابل داشت. چرا عراق به این اقدام دست زد؟ جنگ نفت‌کش‌ها در واقع اقدامی متقابل است. در این اقدام متقابل، ایران بیشتر متضرر شد یا عراق گفته می‌شود جنگ نفت‌کش‌ها فشارهای اقتصادی زیادی بر ایران وارد کرد. چگونه؟
عراق از اوائل جنگ دریافت که نمی‌تواند در جنگ زمینی برتری ایران را خنثی کند، مگر این که عقبه‌های استراتژیک ایران را مورد تهدید قرار دهد، از جمله این تهدیدات حمله به نفت کش‌ها و مراکز اقتصادی بود. عراق می‌کوشید صدور نفت را که بزرگ‌ترین درآمد ارزی ایران بود، محدود کند. این ابتکار مؤثر واقع شد، ولی با ورود سپاه در جنگ نفت‌کش‌ها این معادله تا حدودی به هم خورد. در مراحل بعدی، عراق در صدد برآمد تا با حمله به کشتی‌های دیگر کشورها در خلیج فارس، علاوه بر ایجاد محدودیت در صدور نفت ایران، نظر کشورهای دیگر را در حمایت از خواسته‌های خود جلب کند. عراق با اتکا به فروش نفت از طریق لوله‌هایی که از کشورهای عربستان، اردن و ترکیه صادر می‌شد و همچنین کمک‌های مالی کشورهای منطقه به ویژه عربستان و کویت مشکلی برای خود احساس نمی‌کرد ولی با توجه به محدودیت‌هایی که برای ایران به وجود می‌آمد، این اقدام به نفع عراق بود.
با حمله عراق به نفت‌کش‌ها ایران از سه طریق تحت فشار فزاینده قرار می‌گرفت:
الف ـ کاهش درآمد نفتی از طریق محدود کردن صدور نفت.
ب ـ افزایش هزینه‌های تولید و صدور نفت از طریق انهدام منابع نفتی، انهدام پایانه‌های نفتی و افزایش حق بیمه نفت‌کش‌ها.
ج ـ تخلف کشورهای صادر کننده نفت به ویژه عربستان و کویت در افزایش صدور نفت و کاهش قیمت آن. این روند تا آنجا پیش رفت که قیمت نفت که در سال 1359 بشکه‌ای 41 دلار بود، در سال‌های پایانی جنگ به 15 دلار رسید. البته قیمت 15 دلار حداقل قیمت نفت نبود بلکه در سال 1365 که یکی از سال‌های بحرانی جنگ بود، قیمت نفت تا 8 دلار هم کاهش یافت.
